Mối nguy hại từ “rác mạng”
Trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin, các ứng dụng nền tảng mạng xã hội như: Zalo, Facebook, Viber, Whatsapp, Signal… đã trở thành một phương tiện thiết yếu, không thể thiếu trong kết nối, giao tiếp của mỗi tổ chức, cá nhân, giữ vai trò quan trọng và tác động sâu sắc đến quá trình phát triển kinh tế, xã hội.
Tuy nhiên, không ít người lại lợi dụng mạng xã hội để xúc phạm, hạ nhục cá nhân, thậm chí chỉ vì mục đích câu view, thu hút sự chú ý, mà sẵn sàng đăng tải thông tin sai sự thật mà không kiểm chứng.
Gần đây, nhiều bà mẹ có con mắc bệnh tim bẩm sinh mong muốn tiếp cận quỹ mổ tim Hằng Hữu do bà Nguyễn Phương Hằng và ông Huỳnh Uy Dũng sáng lập. Nhưng họ lại thấy trên mạng xã hội xuất hiện thông tin, quỹ đã dừng hoạt động, cùng với vô số nội dung trái chiều khác, khiến họ cảm thấy thất vọng và không biết tìm đâu ra nguồn tài trợ để cứu chữa cho con mình.
Tuy nhiên, đây là tin đồn sai sự thật, quỹ mổ tim Hằng Hữu vẫn hoạt động bình thường tại bệnh viện Chợ Rẫy. Thời gian qua, nhiều bệnh nhi mắc bệnh tim bẩm sinh đã được tiếp cận quỹ và mổ miễn phí.
Trao đổi với phóng viên, chị Ngô Thị Hồng Sương (ngụ quận 8, TP Hồ Chí Minh) cho biết, con trai của chị là cháu T.V.P (4 tuổi) mắc bệnh tim bẩm sinh, nhưng gia đình quá khó khăn không có đủ tiền cho bé mổ. Tưởng như tuyệt vọng thì tại bệnh viện Chợ Rẫy, chị Sương được phòng Công tác xã hội thông báo bé P. sẽ được mổ tim thông qua quỹ từ thiện Hằng Hữu tài trợ. Sau hơn 3 tháng mổ tim, hiện sức khỏe bé Phúc đã ổn định và không còn phải uống thuốc nữa.
Gia đình bệnh nhi vui mừng nhờ được tiếp cận quỹ Hằng Hữu. Ảnh: TL
Trường hợp mới nhất vừa được xuất viện 5 ngày là bé H.M.H (7 tháng tuổi, quê Long An). Chị Đặng Thị Kim Tuyền, mẹ bé H. chia sẻ, con trai chị mắc bệnh tim bẩm sinh và phải phẫu thuật, chí phí cho ca mổ lên tới trên 100 triệu đồng. Đây là số tiền quá lớn, nằm ngoài khả năng vợ chồng chị Tuyền. Trong thời gian ôm con đi khắp nơi chữa trị, chị Tuyền được chỉ sang Bệnh viện Chợ Rẫy tiếp cận quỹ mổ tim Hằng Hữu. Tại đây, con chị đã được mổ và hiện sức khỏe bé đã ổn định.
“Với sự hỗ trợ của quỹ mổ tim, không chỉ con trai tôi mà hàng ngàn trẻ sơ sinh mắc bệnh tim bẩm sinh đã và sẽ có cơ hội nuôi dưỡng sự sống thông qua chương trình phẫu thuật miễn phí trong suốt nhiều năm qua. Việc tin đồn quỹ mổ tim Hằng Hữu dừng hoạt động là sai sự thật, đó là những lời đồn ác ý trên mạng xã hội và sẽ ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi của nhiều em bé không may mắn mắc bệnh tim bẩm sinh”, chị Tuyền chia sẻ.
Theo luật sư Nguyễn Thanh Biên (Đoàn luật sư TP Hồ Chí Minh): Ai làm sai thì sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật, đó là phạm trù cá nhân, là quan hệ giao tiếp giữa người với người trên nền tảng mạng xã hội. Chúng ta không thể mang công việc có liên quan của họ ra để mổ xẻ, moi móc rồi bình luận, phán xét theo chiều hướng tiêu cực. Công lý không thể được thúc đẩy bởi cảm xúc đám đông, khi nạn nhân không có quyền lên tiếng, giải thích, không có khả năng tự vệ, không có người bảo vệ. Hành vi thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của tổ chức, danh dự và nhân phẩm của cá nhân tùy vào mức độ vi phạm sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự nghiêm khắc.
Sự tàn nhẫn của “hội chứng đám đông”
Là những “cơn bão căm ghét”, những làn sóng lăng nhục, nạn nhân có thể là bất cứ ai. Những nạn nhân của sự lăng nhục bị tổn thương rất lâu sau khi đám đông đã kéo đi chỗ khác. Những người bị lăng nhục mãi mãi không thoát khỏi vết nhơ online, khiến họ có thể gặp khó khăn trong cuộc sống riêng tư, lập gia đình, ảnh hưởng đến danh dự, công việc làm ăn. Thậm chí, nhiều công ty lớn, có uy tín cũng bị vạ lây khi đám đông “xả rác” trên mạng xã hội.
Ông Võ Đỗ Thắng, Giám đốc Trung tâm An ninh mạng Athena nhận định, nhiều người không biết rằng, mình nói, mình xúc phạm, mình tấn công người khác là mình đang vi phạm pháp luật, vi phạm đạo đức, cho nên ở một khía cạnh nào đó người ta rất dễ dàng thoải mái trong việc thực hiện hay thể hiện phát ngôn của mình một cách thái quá.
Thực tế, không chỉ là những bình luận ác ý, mà các clip chửi thề, nói xấu cũng xuất hiện tràn lan. Một sự việc nghiêm trọng đã xảy ra vài năm trước khi một nữ sinh ở Đồng Nai uống thuốc tự tử do bị vu khống và xúc phạm trên mạng xã hội, dẫn đến khủng hoảng tâm lý trầm trọng và một nữ sinh ở Nghệ An cũng tìm đến cái chết khi bị tung clip nhạy cảm lên mạng xã hội.
Nhiều người không đủ khả năng để lên mạng phản biện hay chán ngán với những cuộc tranh luận vô bổ đã chọn cách im lặng và làm đơn cầu cứu đến cơ quan chức năng. Hiện Công an tỉnh Bình Dương và Công an TP Hồ Chí Minh đang thụ lý nhiều đơn thư tố cáo của các nạn nhân bị sỉ nhục, lăng mạ trên mạng xã hội thời gian vừa qua.
Một trong những điểm đáng chú ý của Nghị định 147 được Thủ tướng Chính phủ ký ban hành sẽ có hiệu lực vào ngày 25/12/2024 là, người dùng mạng xã hội phải cung cấp thông tin cá nhân cơ bản gồm họ tên, ngày sinh, số điện thoại di động tại Việt Nam. Mạng xã hội phải thực hiện xác thực người dùng qua số điện thoại hoặc số định danh cá nhân đã đăng ký.
Chỉ các tài khoản mạng xã hội đã được xác thực mới được cung cấp thông tin, viết bài, bình luận, livestream và chia sẻ thông tin trên mạng xã hội. Nghị định quy định người sử dụng được bảo vệ thông tin theo quy định của pháp luật, đồng thời phải chịu trách nhiệm về nội dung do mình cung cấp, lưu trữ, truyền đưa, chia sẻ trên mạng;
Bên cạnh đó, có trách nhiệm tạm khóa, gỡ bỏ thông tin vi phạm, ảnh hưởng đến quyền lợi của tổ chức, cá nhân khác chậm nhất 48 giờ khi có yêu cầu từ người sử dụng mạng xã hội hoặc chậm nhất không quá 24 giờ khi nhận được yêu cầu từ cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền.
Luật sư Nguyễn Thanh Biên cho rằng, Nghị định 147 đã có hiệu lực hơn 3 tháng nay, góp phần làm trong sạch không gian mạng. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những trường hợp tài khoản mạng xã hội được tạo lập ở nước ngoài. Do đó, cần có thêm cơ chế hợp tác quốc tế giữa các chính phủ và các nhà mạng xã hội để triển khai các biện pháp kỹ thuật trong phạm vi pháp luật cho phép nhằm xử lý vi phạm những tài khoản mạng xã hội được tạp lập bên ngoài lãnh thổ Việt Nam;
Tuyên truyền hướng dẫn những cá nhân bị thiệt hại do những tài khoản tạo lập bên ngoài VN cách xử lý phù hợp với luật pháp của nước mà chủ tài khoản có hành vi cung cấp thông tin sai sự thật về người khác trên mạng xã hội phải bị xử lý theo luật pháp của nước đó, do xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác trên mạng xã hội.