Thực hiện Quyết định số 2254/QĐ-KTNN ngày 23/11/2018 của Tổng Kiểm toán nhà nước (KTNN) về việc kiểm toán quyết toán giá trị vốn nhà nước tại thời điểm chính thức chuyển thành Công ty cổ phần, Đoàn KTNN đã tiến hành kiểm toán Tổng công ty Xây dựng Hà Nội - CTCP từ ngày 28/11/2018 đến ngày 27/12/2018.
Xác định giá trị tài sản đất đai chưa phù hợp
Theo kết quả kiểm toán, về cơ bản đơn vị đã thực hiện quyết toán vốn nhà nước theo trình tự quy định hiện hành. Tuy nhiên, trong công tác xử lý tài chính tại thời điểm chính thức chuyển thành Công ty cổ phần còn áp dụng sai văn bản để định giá lại các khoản đầu tư tài chính; chưa xác định lại kết quả kinh doanh các dự án bất động sản; tập hợp và hạch toán một số chi phí chưa phù hợp ảnh hưởng đến việc xác định lợi nhuận, nghĩa vụ với NSNN và khoản phải nộp về Quỹ hỗ trợ và sắp xếp doanh nghiệp.
Theo quy định về cổ phần hóa, Tổng Công ty đã lập phương án sử dụng đất đối với toàn bộ diện tích đang quản lý, sử dụng khi cổ phần hóa trình Bộ Xây dựng phê duyệt.
Theo đó, tại thành phố Hà Nội có 10 khu đất, tại TP Hồ Chí Minh có 01 khu đất, tại tỉnh Nghệ An có 01 khu đất và tại tỉnh Đồng Nai có 01 khu đất. Phương án này có bổ sung thêm 03 khu đất thực hiện các dự án đầu tư kinh doanh bất động sản gồm: Dự án Khu dân cư Long Thọ - Phước An (Đồng Nai); Dự án tổ hợp Nhà ở đa năng 28 tầng Làng quốc tế Thăng Long và Dự án đầu tư cơ sở hạ tầng Khu Đoàn ngoại giao (Hà Nội).
Khu Đoàn ngoại giao tại quận Bắc Từ Liêm, TP Hà Nội Theo KTNN, việc xây dựng phương án sử dụng đất của Tổng công ty cơ bản phù hợp với ngành nghề sản xuất kinh doanh sau cổ phần hóa được duyệt, tuy nhiên theo hồ sơ được cung cấp, tại thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp (01/01/2012), Công ty đang quản lý, sử dụng 10 khu đất. Trong số 10 khu đất trên, 9 khu đất được Tổng công ty xây dựng phương án tiếp tục sử dụng đất khi cổ phần hóa và xác định giá trị để xác định GTDN khi cổ phần hóa; 01 khu đất bàn giao về UBND Thành phố Hà Nội.
KTNN đã chỉ rõ, tại thời điểm chính thức chuyên thành Công ty cổ phần (15/8/2014), đơn vị không ghi nhận tăng giá trị tài sản các mục này song trong Báo cáo quyết toán vốn Nhà nước ghi nhận là khoản phát sinh tăng vốn nhà nước với giá trị 17.270,18 triệu đồng. Theo văn bản 13103/VPCP-ĐMDN, việc ghi nhận tăng giá trị vốn nhà nước như vậy là không phù hợp.
Đối với Dự án tổ hợp Nhà ở đa năng 28 tầng Làng Quốc tế Thăng Long, Tổng công ty đã thực hiện nghĩa vụ với NSNN về tiền sử dụng đất là 119.343 triệu đồng, tuy nhiên chưa thực hiện nộp về Ngân sách UBND Thành phố Hà Nội phần giá trị tương ứng với "phần chênh lệch giữa giá bán và giá thành của 30% diện tích sàn căn hộ của dự án" theo quyết định phê duyệt dự án của cấp thẩm quyền. Đơn vị đã trích trước trên báo cáo tài chính khoản phải nộp này là 19.630 triệu đồng, kết quả kiểm toán xác định lại theo chi phí dự án được xác định đến thời điểm lập báo cáo tài chính là 20.402 triệu đồng.
Tương tự, tính đến thời điểm chính thức chuyển thành Công ty cổ phần (15/8/2014), Dự án tổ hợp Nhà ở đa năng 28 tầng Làng Quốc tế Thăng Long của Tổng công ty đã hoàn thành đưa vào sử dụng nhưng chưa quyết toán dự án. Vì vậy, giá thành các sản phẩm của dự án đang tạm xác định trên cơ sở các chỉ phí được phép hạch toán.
Mặt khác, dự án này được UBND thành phố Hà Nội cho phép Tổng công ty bán 30% diện tích sàn căn hộ và nộp vào ngân sách thành phố Hà Nội phần chênh lệch giữa giá bán và giá thành của diện tích sàn căn hộ này. Tuy nhiên, do chưa quyết toán dự án nên đến thời điểm chuyển sang Công ty cổ phần, phần chênh lệch giữa giá bán và giá thành nêu trên chưa xác định chính xác và nộp vào ngân sách thành phố.
Đối với dự án đầu tư cơ sở hạ tầng Khu Đoàn ngoại giao tại xã Xuân Đỉnh, Huyện Từ Liêm, TP Hà Nội (nay là phường Xuân Đỉnh, phường Xuân Tảo, quận Bắc Từ Liêm, TP Hà Nội), đơn vị này chưa thực hiện nộp tiền sử dụng đất đối với phân diện tích xây dựng 3.005m2 để làm nhà ở cao tầng cho người nước ngoài (ký hiệu N0I-NG, N02-NG). Tiền sử dụng đất của các diện tích này tại thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp (01/01/2012) được tư vấn định giá theo đơn giá tạm tính 15.500.000 đồng/m2 tương ứng với là 59.195.100.000 đồng. Đến thời điểm kiểm toán, các khu đất này chưa triển khai thực hiện.
Đối với Dự án Khu dân cư Phước An - Long Thọ, huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai, Tổng công ty thực hiện bàn giao toàn bộ diện tích đất 207.274 m2 cho UBND huyện Nhơn Trạch theo các quyết định thu hồi đất trên.
Trên báo cáo quyết toán vốn nhà nước, Tổng công ty ghi giảm giá trị vốn nhà nước 33.132 triệu đồng là không có cơ sở khi chưa có ý kiến của cấp thẩm quyền đối với các khoản chỉ phí đã phát sinh trên.
Giải quyết dứt điểm các tồn tại
Đối với khu đất 5.000m2 tại xã Kiến Hưng, Hà Đông (Hà Nội) là diện tích trước đây Tổng Công ty được UBND tỉnh Hà Tây đồng ý cho sử dụng tiền thuê đất trong 20 năm (tính từ năm 1997) để góp vốn liên doanh trong Công ty TNHH Xây dựng và Phát triển kỹ thuật Econ Hà Nội. Năm 2011 Công ty đã giải thể và bàn giao lại cho Tổng Công ty sử dụng lô đất trên. Đơn vị đã làm việc với ban ngành TP Hà Nội để hoàn tất các thủ tục pháp lý để trả lại đất cho UBND TP song đến thời điểm này vẫn chưa hoàn tất.
Chưa kể, đến 15/8/2014, Tổng công ty vẫn chưa thực hiện bàn giao tài sản không cần dùng gồm Nhà ở K51 và Trạm điện K5 (nguyên giá: 2.919 triệu đồng, giá trị còn lại 1.293 triệu đồng) cho UBND Thành phố Hà Nội theo phương án sử dụng đất trong phương án cổ phần hóa.
Trong năm 2015, đơn vị thực hiện thủ tục bàn giao theo Công văn số 762/TCT-VP gửi Sở Xây dựng Hà Nội về bàn giao tài sản này, Sở Xây dựng Hà Nội đã có Công văn số 5619/XD-B61 ngày 03/7/2015 đề nghị đơn vị chủ động cung cấp hồ sơ về tài sản và phối hợp với công ty TNHH MTV Quản lý và phát triển nhà Hà Nội và các cơ quan liên quan phối hợp thực hiện. Tuy nhiên, đến thời điểm này tài sản trên vẫn chưa được bàn giao dứt điểm.
KTNN kiến nghị Bộ Xây dựng chỉ đạo Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội giải quyết dứt điểm các tồn tại trong xử lý tài chính tại thời điểm chính thức chuyền thành công ty cổ phần; phối hợp với các địa phương giải quyết các vấn đề về đất đai liên quan làm cơ sở quyết toán vốn nhà nước tại thời điểm chính thức chuyển thành Công ty cổ phần.
"Trên cơ sở kết quả kiểm toán, đề nghị Bộ Xây dựng phối hợp với các cơ quan liên quan khẩn trương xử lý các vấn đề về tài chính, quyết định phê duyệt quyết toán tài chính; quyết toán kinh phí hỗ trợ cho người lao động dôi dư; quyết toán số tiền thu từ cổ phần hóa và quyết định công bố giá trị thực tế phần vốn nhà nước tại thời điểm chính chức chuyển sang Công ty cổ phần và chỉ đạo tổ chức bàn giao cho Công ty cổ phần đối với Công ty mẹ - Tổng công ty Xây dựng Hà Nội-CTCP theo quy định" - Báo cáo nêu.
Đối với UBND Thành phó Hà Nội, KTNN kiến nghị TP chỉ đạo các ban ngành liên quan quyết toán Dự án tổ hợp Nhà ở 28 tầng Làng quốc tế Thăng Long để xác định "phần chênh lệch giữa giá bán và giá thành của 30% diện tích sàn căn hộ của dự án" phải nộp về Ngân sách thành phố Hà Nội theo quyết định phê duyệt dự án.
"Đề nghị Tổng công ty Xây dựng Hà Nội - CTCP thực hiện nghiêm túc, kịp thời các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán nhà nước tại Báo cáo kiểm toán này và báo cáo kết quả thực hiện về Kiểm toán nhà nước trước ngày 31/05/2019" - Báo cáo nêu rõ.