Thời gian gần đây, nhiều hình thức cho vay không chính thức như cầm đồ, tín dụng “chợ đen” với lãi suất cao, thậm chí là “cắt cổ” liên tiếp xuất hiện trên thị trường cho vay tiêu dùng trong nước. Tuy nhiên, do nhu cầu vay vốn “nóng”, thủ tục cho vay lỏng lẻo, không ràng buộc gì ngoài việc yêu cầu khách hàng có tài sản thế chấp, đồng thời, do bản thân không đủ điều kiện vay vốn theo quy định của ngân hàng hoặc các công ty tài chính nên nhiều người vẫn “nhắm mắt” vay tiền từ các dịch vụ “ngoài vòng pháp luật” này.
Các dịch vụ này lại có độ phủ rộng khắp, từ đời thực đến mạng xã hội ảo và các khách hàng nếu có nhu cầu có thể dễ dàng tìm được hàng trăm thông tin liên quan chỉ bằng một cú nhấp chuột trên mạng internet hoặc sau 10 phút đi dọc các con đường vốn được coi là điểm nóng về dịch vụ này như Ngọc Lâm (Long Biên, Hà Nội), đường Láng (Cầu Giấy, Hà Nội),...
Cụ thể, F88 - một cơ sở kinh doanh lớn, có hoạt động trải dài khắp cả nước và có nguồn vốn đầu tư nước ngoài khá dồi dào như F88 cũng công khai quảng cáo mức lãi suất cao vượt khung này, hiện đang cho vay với lãi suất dao động từ 1.500-2.000 đồng/1 triệu/ngày (tương đương 4,5 - 6%/tháng hay 54-72%/năm), tùy theo số lượng tiền vay, thời gian và tài sản thế chấp của khách hàng.
Như vậy, mức lãi suất mà F88 đang áp dụng cao gấp từ 2,7-3,6 lần so với quy định pháp luật. Mặc dù phải vay với lãi suất “cắt cổ” như thế, các “thượng đế” của F88 vẫn phải thế chấp tài sản và được vay tối đa 80% giá trị của tài sản thế chấp.
Tư vấn viên trên fanpage của F88 cho biết cơ sở kinh doanh này đang cho vay với lãi suất dao động từ 1.500-2.000 đồng/1 triệu/ngày (tương đương 4,5-6%/tháng hay 54-72%/năm). Được biết, F88 thành lập từ năm 2013, luôn tự giới thiệu mình là “đơn vị đi tiên phong tại thị trường cầm đồ Việt Nam với mô hình hệ thống cầm đồ toàn quốc”.
Trong khi đó, nếu đi vay với hình thức thế chấp tại các ngân hàng thì khách hàng có thể chỉ phải trả mức lãi suất dưới 15%/năm, khoảng 1,2%/tháng. Tất nhiên, việc đi vay ngân hàng còn kèm theo nhiều điều khoản, quy định khác, đặc biệt là khách hàng phải có lịch sử tín dụng tốt và thời gian giải ngân sẽ lâu hơn rất nhiều so với các cửa hàng cầm đồ.
Còn nếu vay trả góp ở các công ty tài chính thì mức lãi suất trung bình cũng chỉ dao động khoảng 2,5%/tháng mà khách hàng không cần thế chấp tài sản nhưng sẽ chỉ được vay tối đa khoảng 100 triệu đồng.
Như vậy, có thể thấy hệ thống cầm đồ đang hoạt động với mức lãi suất cao như chợ đen nhưng lại yêu cầu khách hàng phải có tài sản thế chấp như ngân hàng.
Tuy nhiên, với tính tiện dụng cao, thời gian giải ngân cực thấp (có thể chỉ 10-15 phút), không cần “xét duyệt” hồ sơ và số tiền được vay có thể lên tới con số tiền tỷ (phụ thuộc vào tài sản thế chấp) nên F88 vẫn đang ngang nhiên hoạt động dù trái các quy định của pháp luật ?
Dịch vụ cầm đồ là lĩnh vực kinh doanh hợp pháp có điều kiện, chịu sự điều chỉnh của Bộ Luật Dân sự và Nghị định số 96/2016/NĐ-CP Quy định điều kiện về an ninh trật tự đối với một số ngành, nghề.
Theo mục 6, điều 29 của Nghị định này quy định: “Tỷ lệ lãi suất cho vay tiền khi nhận cầm cố tài sản không vượt quá tỷ lệ lãi suất theo quy định của Bộ luật dân sự”, tức là “lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, (trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác các bên trong hợp đồng cho vay), theo Điều 468 Bộ Luật Dân sự năm 2015.