Chỉ mới cách đây một năm, trong bối cảnh đại dịch COVID-19 khiến các chuyến bay đã bị hủy, nhiều người phải ở nhà và nhiều nền kinh tế tiêu hao năng lượng phải dừng hoạt động, nhu cầu về dầu mỏ đột ngột sụt giảm nghiêm trọng.
Nhu cầu giảm ngay nhưng nguồn cung không thể cắt giảm lập tức, cộng thêm “cuộc chiến giảm giá dầu” cam go giữa Nga và Ả Rập Saudi, khiến giá dầu thế giới lần đầu tiên trong lịch sử tuột xuống mức âm vào tháng Tư 2020. Trong phiên giao dịch ngày 20.4, giá dầu thô WTI (dầu ngọt nhẹ Tây Texas, Mỹ) giao tháng Năm rơi xuống mức kỷ lục -40,32 USD/thùng.
Giá dầu leo thang mạnh
Việc ngược đời người bán phải trả tiền cho người mua để lấy dầu ra khỏi kho trữ, tuy chỉ xảy ra trong một thời gian ngắn ngủi, cũng như triển vọng kém lạc quan về kinh tế trở lại như trước cũng khiến thị trường giao dịch dầu mỏ phải mất hơn nửa năm để phục hồi trở lại mức trước đại dịch.
Tuy vậy, từ đầu tháng Ba, giá dầu thô Brent đã vượt ngưỡng 70 USD/ thùng – mức giới hạn trên của giá dầu trong bối cảnh khủng hoảng đại dịch COVID-19, theo đánh giá của EIU – cơ quan nghiên cứu của tạp chí The Economist.
Giá dầu WTI trên hợp đồng tương lai tại sàn giao dịch New York. Nguồn: Tradingview.
Bắt đầu từ cuối tháng Năm trở lại đây, giá dầu giữ vững đà tăng mạnh. Ngày 28.6, dầu WTI trên hợp đồng tương lai (CFD) tại thị trường Mỹ giao dịch với mức gần 74 USD/thùng, trong khi đó giá CFD đối với dầu Brent tại thị trường Anh lên đến 76 USD/thùng.
Theo nguồn tin của tờ Wall Street Journal từ đầu tháng Sáu, các nhà giao dịch tại Phố Wall đã vét sạch các hợp đồng quyền chọn mua (call option) dầu Brent và WTI với mức gần 100 USD/thùng trước cuối năm 2022. Điều này cho thấy giới đầu tư đang đồng lòng đặt cược vào khả năng giá dầu thô sẽ sẽ đạt mức 100 USD/thùng vào năm sau, trên cơ sở sự phục hồi kinh tế toàn cầu và nhu cầu tiêu thụ năng lượng.
Giá dầu 100 USD/ thùng có thể thành hiện thực?
Nhiều nhà phân tích cho rằng giá dầu khó có thể nhanh chóng khôi phục mốc 100 USD/thùng như năm 2014 vì nền kinh tế thế giới vẫn tổn thương từ cú sốc do COVID-19 gây ra và các nước sản xuất dầu sẽ nâng sản lượng để đáp ứng sự gia tăng mạnh mẽ của nhu cầu tiêu thụ dầu.
Trên thực tế, Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ OPEC do Ả Rập Saudi đứng đầu và các đồng minh OPEC đứng đầu là Nga đang bàn việc cùng tăng sản lượng khai thác lên 500 nghìn thùng/ngày để đáp ứng nhu cầu năng lượng đang tăng hiện nay. Nếu cuộc họp trực tuyến ngày 1.7 thông qua quyết định tăng sản lượng, thế giới sẽ có thêm 500 nghìn thùng dầu bắt đầu từ tháng Tám, và dự kiến nhiều tháng sau đó nữa.
Dù quyết định của liên minh OPEC còn chưa chắc chắn và sẽ còn biến đổi nhiều trong những tháng tới, giới giao dịch thì khá lạc quan là giá dầu sẽ tăng cao.
“Đây không phải vấn đề cần nghĩ ngợi nhiều”. Giám đốc giao dịch Adam Webb của Blue Creek Capital Management LLC cho biết nhà đầu tư nào cũng đang xem xét hợp đồng quyền chọn mua dầu ở mức giá 100 USD/thùng giao vào tháng 12.2022.
Ông Webb cho rằng sự hồi phục nhanh chóng của nền kinh tế Mỹ sẽ đẩy giá dầu WTI lên ngưỡng 100 USD/thùng. Blue Creek đã bán các hợp đồng quyền chọn bán (put option) để có vốn mua các hợp đồng quyền chọn mua dầu 100 USD/thùng. Ông Webb cho rằng mức giá của các quyền chọn này đang rẻ và sẽ còn tăng cao.
Nhà phân tích Natasha Kaneva của JPMorgan Chase thì cho rằng ngoại trừ trường hợp hợp nhà đầu tư ồ ạt đổ thêm tiền vào thị trường hàng hoá cơ bản hoặc đồng USD sụt giá mạnh, nhu cầu tiêu thụ dầu toàn cầu phải tăng lên mức cao hơn nhiều so với mức trước đại dịch trong quý 4/2021, thì giá dầu mới có thể lên ngưỡng 100 USD/thùng trong năm nay.
Bà Kaneva tin chắc đây là điều không thể. Một lý do khác để thận trọng là nguồn cung dầu từ Iran có thể tăng mạnh nếu Mỹ đạt thoả thuận với Iran về khôi phục thoả thuận hạt nhân 2015.
Cùng quan điểm với bà Kaneva là Robert Yawger, Giám đốc phụ trách mảng thị trường năng lượng giao sau của Mizuho Securities. Ông cho rằng giá dầu sẽ không thể sớm đạt được ngưỡng 100 USD/thùng. Thay vào đó, ông nhấn mạnh rằng thị trường dầu giao sau đang phản ánh mức giá khoảng 61 USD/thùng đối với dầu WTI vào thời điểm tháng 12.2022.
Sốt tạm thời?
Khả năng giá dầu tăng đến mức nào dựa vào nhiều yếu tố: nhu cầu năng lượng, động thái của liên minh OPEC+ với việc hạn chế nguồn cung, các căng thẳng địa chính trị và “lá bài khó đoán” là sản lượng dầu đá phiến ở Mỹ. Nhưng tóm lại, dường như các nhà đầu tư hiện đang lạc quan hơn so với các bước đi thận trọng của OPEC+.
Các nhà phân tích của EIU hiện dự đoán cả năm cho giá dầu thô lên 68 USD/thùng cho năm 2021 và 71 USD/thùng cho năm 2022 (cao hơn 11-12 USD so với dự đoán trước đó). Phân tích này vẫn chưa tính đến đà tăng liên tục từ đầu tháng Năm và sự nhiệt tình của giới giao dịch, nhưng dù có gộp các yếu tố này vào, giá dầu dự kiến đến hết năm sau cũng khó lòng đạt đến mức 100 USD/thùng.
“Chúng ta đang ở hoàn cảnh chưa từng trải qua”. Leigh Goehring, một giám đốc tại công ty đầu tư chuyên về hàng hóa Goehring & Rozencwajg Associates nêu lên khả năng về một cuộc khủng hoảng giá dầu kế tiếp.
Tuy nhiên, có một điều chắc chắn đó là: chỉ cần giá dầu còn tiếp tục ở ngưỡng 70-75 USD/thùng cho đến hết năm nay, mối lo lạm phát ở nhiều nền kinh tế là không nhỏ, khi chi phí xăng dầu cao đẩy giá thành vận tải và hàng hóa. Điều này sẽ dẫn đến phản ứng của các ngân hàng trung ương là tăng lãi suất để hạ cơn sốt cho nền kinh tế. Nếu điều đó xảy ra, giá dầu sẽ lại giảm xuống.