Cổ đông lớn và nội bộ đồng loạt thoái vốn
Chiến lược mở rộng hệ sinh thái cảng và logistics của Công ty Cổ phần Container Việt Nam (Viconship, mã chứng khoán: VSC) đã tạo ra sức hút lớn cho cổ phiếu trong giai đoạn cuối năm 2024 và đầu năm 2025. Doanh nghiệp này đã chi 365,1 tỷ đồng để sở hữu 40,01% vốn tại Công ty Cổ phần Vận tải biển Vinaship (mã VNA) và nâng tỷ lệ sở hữu của nhóm tại Công ty Cổ phần Vận tải và Xếp dỡ Hải An (mã HAH) lên 15,31%.
Sự hợp tác giữa Viconship, đơn vị sở hữu hệ thống 4 cảng với tổng công suất 2,6 triệu TEU/năm tại Hải Phòng, và Hải An, hãng tàu container lọt Top 100 toàn cầu, đã trở thành chất xúc tác mạnh mẽ. Thông tin này đã giúp giá cổ phiếu VSC tăng trưởng đột biến. Ghi nhận thực tế, cổ phiếu VSC đã có chuỗi 5 phiên tăng trần liên tiếp từ ngày 12/8 đến 18/8. Tính từ vùng giá 10.830 đồng/cổ phiếu ngày 9/4, giá VSC đã tăng 224% để đạt mức 35.100 đồng/cổ phiếu vào ngày 20/8.
Đà tăng giá mạnh đã đẩy định giá P/E của VSC tại ngày 20/8 lên mức 32,47 lần, cao hơn đáng kể so với mức trung bình ngành là 18,06 lần và gấp nhiều lần so với P/E dưới 10 của chính doanh nghiệp trong giai đoạn trước.
Trái ngược với diễn biến tích cực của giá cổ phiếu, các cổ đông lớn và lãnh đạo công ty lại liên tục thực hiện các giao dịch bán ra. Cụ thể, Quỹ đầu tư VietinBank Capital đã có những đợt thoái vốn quy mô lớn. Sau khi bán 17,5 triệu cổ phiếu ngày 25/7 và 10,1 triệu cổ phiếu ngày 29/7, tổ chức này tiếp tục bán ra hơn 30 triệu cổ phiếu VSC trong hai ngày 12 và 14/8. Sau các giao dịch, tỷ lệ sở hữu của VietinBank Capital tại Viconship giảm từ 18,2% xuống còn 2,8% vốn điều lệ và chính thức không còn là cổ đông lớn.
Không chỉ có cổ đông tổ chức, nhiều lãnh đạo cấp cao của Viconship cũng tiến hành bán cổ phiếu. Từ tháng 5/2025, các giao dịch được ghi nhận bao gồm Giám đốc Tài chính Trương Anh Thư bán 204.250 cổ phiếu, Phó Tổng Giám đốc Vũ Ngọc Lâm bán 25.000 cổ phiếu và thành viên Hội đồng Quản trị Trần Thị Phương Anh bán 62.500 cổ phiếu.
Gánh nặng nợ vay và áp lực cạnh tranh gia tăng
Để có nguồn vốn cho các thương vụ mở rộng, Viconship đã tăng cường sử dụng đòn bẩy tài chính. Giai đoạn năm 2021, cơ cấu vốn của doanh nghiệp gần như không có nợ vay. Tuy nhiên, kể từ năm 2022, nợ vay đã liên tục gia tăng. Theo báo cáo tài chính hợp nhất quý II/2025, tổng dư nợ của Viconship tính đến ngày 30/6/2025 đã lên tới 2.608,3 tỷ đồng, chiếm 51,4% vốn chủ sở hữu. Tỷ lệ này cao hơn đáng kể so với mức trung bình của ngành là 24%.
Để cơ cấu lại nguồn vốn, Viconship đã thoái vốn khỏi một số tài sản. Trong nửa đầu năm 2024, nhóm Viconship đã rút toàn bộ vốn góp trong dự án khách sạn Hyatt Place Hải Phòng và được đối tác T&D Group hoàn trả 823,6 tỷ đồng. Đến tháng 7/2025, doanh nghiệp tiếp tục bán 6,325 triệu cổ phiếu của Công ty Cổ phần Cảng Xanh Vip (mã VGR), giảm tỷ lệ sở hữu tại đơn vị vận hành cảng VIP Green Port từ 74,35% xuống 64,35%.
Về hoạt động kinh doanh, Viconship đang phải đối mặt với một môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt. Khu vực cảng Hải Phòng dự kiến sẽ có thêm nguồn cung công suất cực lớn trong giai đoạn 2025 - 2027. Các dự án mới như cảng Lạch Huyện 3-4 (công suất 1,1 triệu TEU/năm) và Lạch Huyện 5-6 (công suất 1,8 triệu TEU/năm) đã đi vào vận hành từ đầu năm 2025. Cảng Nam Đình Vũ 3 (công suất 0,7 triệu TEU/năm) dự kiến hoạt động vào cuối năm 2025, và cảng Lạch Huyện 7-8 (công suất 1,5 triệu TEU/năm) dự kiến khai thác vào năm 2027.
Khi các dự án này hoàn thành, tổng công suất cụm cảng Hải Phòng sẽ tăng thêm 5,1 triệu TEU/năm, gần gấp đôi tổng công suất hiện tại của cả hệ thống Viconship. Chính ban lãnh đạo Viconship cũng nhìn nhận tình trạng dư cung tại Hải Phòng và Cái Mép - Thị Vải ngày càng rõ rệt, gây áp lực lớn lên việc duy trì thị phần và hiệu quả khai thác trong thời gian tới.