Xuất thân là một kỹ sư điện lạnh và là người chèo lái Công ty Cơ điện lạnh (REE) từ những năm 80-90 để phát triển thành một tập đoàn lớn hiện nay, ngay từ lúc bắt đầu sự nghiệp Chủ tịch Nguyễn Thị Mai Thanh đã sớm xác định "đây là nơi dành riêng cho mình".
Kể về 40 năm sự nghiệp, bà Thanh cho biết, năm 1982, sau khi tốt nghiệp đại học tại Đông Đức, bà đã trở về Việt Nam tìm kiếm công ty để làm việc. Khi nhìn thấy máy móc rỉ sét trong phân xưởng của REE, "chỉ có vài cái máy chạỵ xẹt xẹt, tôi không hề thấy nản lòng mà còn nghĩ rằng đây chính là nơi để mình làm việc".
Giai đoạn bấy giờ là thời điểm nền kinh tế Việt Nam "đóng cửa", trên vai trò kỹ sư bà Thanh đã tiến hàng tái chế máy cũ sửa để tạo sản phẩm. Song công cuộc này chỉ được 10 năm, cũng đến lúc hết máy cũ để làm; may mắn thay, đất nước bước vào giai đoạn mới – giai đoạn hội nhập. "Cảm giác của mình lúc này như được thở", bà Thanh xúc động nhớ lại.
Qua nhiều thăng trầm, REE hiện tại đã trở thành doanh nghiệp dẫn đầu ngành cơ điện lạnh với vốn sở hữu hơn 3.000 tỷ đồng, doanh thu lợi nhuận mỗi năm thu về hàng ngàn tỷ đồng. Nền tảng hoạt động của REE được cho là khác vững chắc với 4 mảng kinh doanh: (1) Dịch vụ xây lắp cơ điện công trình M&E – là ngành cốt lõi với tổng giá trị của các hệ thống hiện chiếm đến 20-30% giá trị các công trình xây dựng, (2) Kinh doanh điện gia dụng với thương hiệu Reetech, (3) Cho thuê văn phòng, và (4) Ngành tiện ích điện và nước. Với việc sở hữu dòng tiền nhàn rỗi lên đến hàng ngàn tỷ đồng, cổ phiếu ổn định đi cùng tỷ lệ cổ tức đều đặn hằng năm khiến REE luôn là lựa chọn đầu tư an toàn.
REE cũng là doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực cơ điện lạnh, là doanh nghiệp đầu tiên tại Việt Nam cổ phần hóa, nhận đầu tư từ nước ngoài, sau đó bước chân lên sàn chứng khoán và mang lại lợi nhuận cho rất nhiều cổ đông.
Mặc dù gặt hái không ít thành tích, sau hàng chục năm phát triển REE, đôi khi bà Thanh vẫn cảm thấy mô hình kinh doanh Công ty không còn mới mẻ, không năng động như những doanh nghiệp công nghệ hiện nay. Vị Chủ tịch do đó không chỉ nói riêng với bản thân mà còn nói với nhân viên của mình mỗi ngày: "Hãy làm gì mới đi chứ!".
Với tư duy làm lãnh đạo phải tìm tòi, đổi mới mỗi ngày, xuyên suốt hành trình lãnh đạo của mình bà Thanh luôn lấy những người xung quanh mình làm hình mẫu. Bà bày tỏ: "Tôi chú ý tới những ưu điểm của mọi người, cả nam và nữ, rồi học hỏi theo họ". Cho đến hiện tại, bà vẫn luôn theo dõi và học hỏi từ những người xung quanh, những lãnh đạo đồng hành… Đặc biệt vị nữ tướng này cho biết rất ngưỡng mộ phong cách lãnh đạo trẻ thời đại bây giờ, bởi với bà họ có rất nhiều kiến thức, rất nhiều phong cách và vô cùng mạnh mẽ.
Chính bởi tư duy luôn vận động đi lên mỗi ngày, hiện nay REE cũng đã bắt đầu đưa công nghệ vào hoạt động hàng ngày, ví dụ công tác điều khiển một máy móc đến nay đã không còn cần người đứng giám sát, và sẽ nhiều hơn thế nữa, bà Thanh nói.
Khi được hỏi liệu rằng làm quá lâu tại một doanh nghiệp có là giới hạn hay không, bà Thanh thành thật: "Đôi khi tôi phải suy nghĩ về chuyện bản thân là một người phụ nữ và gắn với REE hơn 30 năm chẳng thay đổi". Bà quan niệm trên vai trò một lãnh đạo, tố chất cần thiết trong các ngành nghề là thứ luôn thay đổi theo thời gian, vậy nên ta phải tôi rèn những phẩm chất khác nhau.
Chưa kể, là một phụ nữ, bản thân bà dù tự thấy không có nhiều cản trở trong con đường thành lãnh đạo, nhưng so với đàn ông thì phải khó khăn hơn. "Ví dụ, nếu phụ nữ chưa được sự đồng ý của người chồng, thì khó mà làm lãnh đạo. Phải làm sao người bạn đời hiểu mình, hỗ trợ mình thì là cả một nghệ thuật", bà Thanh nói.
Điểm qua về REE, 2019 là một năm nữa Công ty đặt kế hoạch lợi nhuận đi lùi với lãi ròng ước giảm 18% về 1.465 tỷ đồng, mặc cho năm 2018 đạt mức lãi kỷ lục xấp xỉ 2.000 tỷ đồng. Trong đó, điện – nước là một trong hai mảng kéo lùi lợi nhuận REE với mức lãi đóng góp dự kiến giảm 38% so với năm 2018.