Nội dung trên được nêu rõ trong Thông báo số 336/TB-VPCP ngày 25/10/2022 kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành tại cuộc họp trực tuyến về tình hình triển khai thực hiện công tác giải phóng mặt bằng và tiến độ khởi công Dự án xây dựng đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025.
Phải bảo đảm công khai không để phát sinh khiếu nại
Để góp phần hoàn thành mục tiêu Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng (đến năm 2030 cả nước có khoảng 5.000 Km đường bộ cao tốc, trong đó phấn đấu hoàn thành tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông vào năm 2025) và hoàn thành đúng tiến độ theo yêu cầu của Quốc hội, của Chính phủ giao, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành đã yêu cầu Bộ Giao thông vận tải và các địa phương hết sức chú ý, tập trung hơn nữa.
Cụ thể, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc hoàn thành đúng tiến độ bàn giao mặt bằng sạch cho chủ đầu tư, nhà thầu thi công;
Lưu ý, kịp thời báo cáo Ban Thường vụ, Thường trực Tỉnh Ủy để xin ý kiến chỉ đạo, quán triệt các địa phương, hệ thống chính trị nâng cao tinh thần trách nhiệm, vận động nhân dân thực hiện tốt công tác giải phóng mặt bằng;
Ưu tiên giải quyết các khu vực thuận lợi, khu vực phải xử lý nền đất yếu…; giao chủ đầu tư đủ năng lực thực hiện công tác di dời công trình hạ tầng kỹ thuật phức tạp.... ;
Yêu cầu kiểm soát chặt chẽ chi phí đền bù, giải phóng mặt bằng theo đúng chỉ đạo của Phó Thủ tướng Lê Văn Thành tại Thông báo số 183/TB-VPCP ngày 25 tháng 6 năm 2022; quá trình thực hiện phải bảo đảm công khai, minh bạch, không để phát sinh khiếu nại, khiếu kiện.
Kiểm soát chặt chẽ chi phí đền bù Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam.
Không mua đi bán lại các mỏ vật liệu; chia nhỏ gói thầu
Phó Thủ tướng yêu cầu các địa phương phải thực hiện đúng chỉ đạo của Chính phủ giao trực tiếp mỏ vật liệu xây dựng thông thường cho các nhà thầu thi công, tuyệt đối không để xảy ra việc giao không đúng đối tượng, mua đi bán lại các mỏ vật liệu.
Các Ban quản lý dự án chịu trách nhiệm hướng dẫn nhà thầu triển khai thủ tục liên quan bảo đảm thực hiện theo quy định pháp luật.
Lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải trực tiếp chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc, giao ban định kỳ với các địa phương, Ban Quản lý dự án để kiểm điểm tiến độ, kịp thời xử lý vướng mắc, phát sinh liên quan đến giải phóng mặt bằng.
Đồng thời, Bộ Giao thông vận tải phối hợp chặt chẽ với Kiểm toán Nhà nước để triển khai theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo số 304/TB-VPCP ngày 26/9/2022; đẩy nhanh các thủ tục, sớm hoàn thành công tác lựa chọn nhà thầu xây lắp bảo đảm đúng quy định pháp luật.
Phó Thủ tướng lưu ý không chia nhỏ gói thầu, lựa chọn được nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm, uy tín bảo đảm công khai, minh bạch, nghiêm túc, hiệu quả, tuân thủ quy định pháp luật theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo số 46/TB-VPCP ngày 19/2/2022 và văn bản số 6349/VPCP-CN ngày 23/9/2022;
Chỉ đạo các Ban Quản lý dự án thống nhất với từng địa phương về nhu cầu nguồn vốn cho công tác giải phóng mặt bằng;
Chịu trách nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ trong việc bảo đảm bố trí đủ vốn để hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng trong từng giai đoạn.
Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Tài nguyên và Môi trường khẩn trương nghiên cứu, hướng dẫn, giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; cấp phép khai thác;
Sớm rà soát, báo cáo về nguồn cung cấp cát tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long cho các dự án theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo số 304/TB-VPCP ngày 26/9/2022;
Đẩy nhanh tiến độ nghiên cứu "đánh giá tài nguyên khoáng sản phục vụ khai thác cát biển, phục vụ nhu cầu san lấp tại các dự án đường cao tốc và hạ tầng giao thông, đô thị vùng đồng bằng Sông Cửu Long".
Đã phê duyệt 12 dự án thành phần
Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 là dự án quan trọng quốc gia, đi qua 12 địa phương với tổng chiều dài 721km.
Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 18/NQ-CP ngày 11/2/2022 với yêu cầu bảo đảm bàn giao 70% diện tích mặt bằng của các gói thầu xây lắp khởi công trước ngày 20/11/2022 và bàn giao toàn bộ diện tích còn lại trong Quý II/2023; khởi công các dự án thành phần trước ngày 31/12/2022, triển khai thi công đồng loạt trước ngày 31/3/2023.
Thời gian qua, Bộ Giao thông vận tải và các bộ, ngành, các địa phương đã rất trách nhiệm, tích cực, nỗ lực cao triển khai Dự án và đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận: đã phê duyệt 12 dự án thành phần, hoàn thành hồ sơ thiết kế kỹ thuật được 208km (đạt 29%);
Các địa phương đã cơ bản hoàn thành công tác đo đạc tại thực địa với tổng diện tích khoảng 6.303ha, đã kiểm đếm được 93% diện tích;
Một số địa phương đã lập và phê duyệt phương án bồi thường tái định cư, triển khai thủ tục xây dựng các khu tái định cư và di dời hạ tầng kỹ thuật...
Tuy nhiên còn một số địa phương chưa thực sự quyết liệt chỉ đạo, điều hành dẫn đến các thủ tục còn rất chậm (chưa xong công tác đo đạc, kiểm đếm, chưa phê duyệt phương án giải phóng mặt bằng...).
Thực tế cho thấy, công tác giải phóng mặt bằng thường chậm trễ nên phần lớn các dự án giao thông thời gian qua bị ảnh hưởng.
Đặc biệt với diện tích giải phóng mặt bằng của Dự án là rất lớn, với tổng số hộ bị ảnh hưởng 40.100 hộ và trên 6.600 hộ phải tái định cư, phải di dời nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật, quốc phòng, an ninh, tôn giáo...