Siết vốn, hết "room" tín dụng
Trả lời chất vấn của Đại biểu Quốc hội mới đây, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng cho biết, thị trường bất động sản gồm nhiều chủ thể, thu hút được nhiều nguồn đầu tư khác, tín dụng chỉ là một kênh.
Trong nhiều năm trở lại đây, Ngân hàng Nhà nước đều có chủ trương mở rộng tín dụng đi đôi với an toàn hiệu quả, hướng dòng tiền vào sản xuất kinh doanh, kiểm soát lĩnh vực rủi ro. Sự rủi ro mất vốn là điều quan tâm nhất của các ngân hàng. Ngân hàng chỉ cho vay khi khách hàng đáp ứng được đủ điều kiện.
Theo đại diện NHNN, thực tế tín dụng bất động sản 5 tháng đầu năm nay đã tăng trưởng cao hơn tốc độ tín dụng chung. Hiện nay, huy động vốn của hệ thống ngân hàng chủ yếu là ngắn hạn, trong khi cho vay bất động sản chủ yếu là trung và dài hạn. Do đó, cho vay bất động sản đồng nghĩa ngân hàng đứng trước nguy cơ rủi ro thanh khoản rất lớn. Nếu cho vay không kiểm soát thì có thể khi khách hàng đến rút tiền chưa đòi được khoản tiền cho vay dài hạn với bất động sản.
"Ngân hàng Nhà nước có áp lực trong kiểm soát rủi ro như vậy, việc cho vay là của ngân hàng và khách hàng nhưng phải đảm bảo an toàn hệ thống", bà Hồng khẳng định.
Về lo ngại tăng giá, thổi giá trong thị trường bất động sản, bà Hồng cho hay đã có quy định chỉ đạo ngân hàng thương mại khi cho vay phải đánh giá tài sản đảm bảo. Tổ chức tín dụng cho vay có tài sản đảm bảo ở những địa bàn mà giá bất động sản bong bóng cao thì phải cẩn trọng kiểm soát rủi ro.
Về nhu cầu mua nhà để ở và sửa chữa, theo Thống đốc có 2,2 triệu tỉ đồng dư nợ bất động sản thì có tới 65% cho nhu cầu ở và sửa chữa nhà, phục vụ tiêu dùng. Với nhu cầu mua nhà với người thu thập thấp, cũng có chính sách và hiện gói hỗ trợ lãi suất 2% cũng đã triển khai cho vay cho đối tượng như mua nhà ở xã hội…
Về kiểm soát tín dụng với bất động sản, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái cho biết Chính phủ đã chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước điều hành tín dụng đáp ứng đầy đủ và kịp thời vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh, hướng tín dụng vào lĩnh vực ưu tiên; kiểm soát chặt chẽ đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro.
Theo Phó Thủ tướng, đối với các dự án, phương án vay vốn trong lĩnh vực bất động sản có tính khả thi, thanh khoản tốt, khách hàng có khả năng trả nợ vay đầy đủ và đúng hạn thì tiếp tục cung cấp tín dụng theo đúng quy định. Đây là chủ trương xuyên suốt của Chính phủ trong thời gian qua.
Tuy nhiên, về phía doanh nghiệp lãnh đạo một doanh nghiệp bất động sản tại Hà Nội cho biết, công ty đang thực hiện nhiều dự án cùng một lúc, số vốn cần để thực hiện là rất lớn song nguồn vốn vay từ ngân hàng cũng đang "nghẽn" vì các lý do hết "room". Điều này khiến một số dự án phải tạm dừng, dù thủ tục đã gần xong hết.
Trong hoàn cảnh tương tự, ông Nguyễn Minh Nhật, Tổng giám đốc Vạn Xuân Group cũng chia sẻ, doanh nghiệp này đang làm hồ sơ vay 2.000 tỷ đồng, nhưng chờ 3 tháng nay vẫn chưa được do các ngân hàng thông báo "hết room".
Còn theo một số công ty môi giới, thời gian vừa qua, ngân hàng đã bắt đầu thắt chặt lại nguồn vốn cho vay. Một số khách hàng có hợp đồng tín dụng vay trước đó, nay đến thời điểm giải ngân để nhận nhà thì phải chờ tháng sau, quý sau ngân hàng mới giải ngân tiếp.
Không đánh đồng đầu tư và đầu cơ
Theo các doanh nghiệp, hiện nay, các vướng mắc trong thủ tục hành chính đã khiến cho nhiều dự án bị đình trệ, tác động kép của dịch bệnh càng khiến doanh nghiệp gặp khó trong triển khai xây dựng.
Đến nay, khi dịch bệnh được kiểm soát là thời điểm nhiều dự án thi công xây dựng trở lại thì gặp cảnh vật liệu xây dựng phi mã, tín dụng bất động sản bị kiểm soát chặt, hết "room". Điều này có thể khiến các dự án đồng loạt rơi vào phải tạm dừng để chờ vốn, ảnh hưởng đến nguồn cung bất động sản cũng như kéo giá nhà tăng cao.
Theo đại biểu Lê Thanh Vân, Uỷ viên Thường trực Uỷ ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, siết tín dụng bất động sản có thể dẫn tới hệ lụy thị trường đình trệ, khiến người nghèo vẫn không được mua nhà giá rẻ, trong khi nhiều doanh nghiệp làm ăn nghiêm túc, đúng pháp luật thì lại không thể tiếp cận được vốn.
Tương tự, đại biểu Đỗ Thị Việt Hà (Bắc Giang) cũng kiến nghị Thống đốc đưa ra giải pháp giải pháp ngăn chặn tín dụng bất động sản đầu cơ cũng như đảm bảo nhu cầu vay vốn của những tổ chức, cá nhân mua nhà ở thực.
Đồng quan điểm, Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường, Uỷ viên Uỷ ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội cũng cho rằng cần phải có cái nhìn rạch ròi về đầu tư bất động sản, không phải cứ đầu tư bất động sản là đầu cơ.
Ông Cường lo ngại thị trường bất động sản sẽ gặp khó khăn về nguồn cung nếu siết quá chặt dòng vốn. Trong khi đó, ngành bất động sản kích thích tăng trưởng rất nhanh, trong bối cảnh phục hồi kinh tế hiện nay việc đẩy mạnh cho thị trường này phát triển càng trở nên cần thiết.
Ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng (VNBA) phân tích hiện đang có đến 70% tài sản bảo đảm cho các khoản vay tại ngân hàng là BĐS. Như vậy, số lượng tài sản bảo đảm trên tổng dư nợ là khá lớn.
Theo ông Nguyễn Quốc Hùng, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang điều hành chính sách tiền tệ đối với lĩnh vực BĐS rất linh hoạt. Quan điểm của lãnh đạo NHNN là kiểm soát chặt chẽ rủi ro tín dụng đối với những lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cao như: Trái phiếu, chứng khoán, BĐS, trong đó gồm một số phân khúc BĐS cao cấp, khu nghỉ dưỡng. Với các dự án BĐS nhà ở công nhân, nhà ở xã hội, nhà ở cho người thu nhập thấp, đều là những sản phẩm cần thiết và vẫn được NHNN khuyến khích cho vay. Thực tế tăng trưởng tín dụng lĩnh vực nhà ở phục vụ nhu cầu của người dân vẫn phát triển khá nhanh.
Đại diện VNBA cho rằng các tổ chức tín dụng (TCTD) cần tuân thủ nghiêm chỉ đạo của NHNN, chủ động rà soát lại các hoạt động cho vay BĐS. Bởi lẽ, nếu thị trường BĐS đóng băng thì sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển chung vì ngành BĐS có liên quan đến rất nhiều ngành nghề, trong đó có ngân hàng.
Tuy nhiên, đại diện VNBA cũng cho rằng cần có lộ trình và cách nhìn nhận hết sức đúng đắn, đồng thời ngành ngân hàng cũng phải có các giải pháp phù hợp chứ không nên siết quá mức như giai đoạn 2009-2010. Do vậy, ngân hàng nào đầu tư vào BĐS chiếm tỉ trọng lớn thì cần rà soát lại để điều chỉnh phù hợp với các quy định của pháp luật.
"Đây là vấn đề ngành ngân hàng rất quan tâm và tôi mong muốn các tôr chức tín dụng chia sẻ, đồng hành với các DN nói chung, trong đó có DN BĐS", ông Nguyễn Quốc Hùng nói.