Bộ Tài chính vừa có văn bản gửi Bộ Xây dựng về tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2019 của Tổng công ty xi măng Việt Nam (Vicem).
Trong đó, Bộ Tài chính yêu cầu Vicem kiểm soát các nhà đầu tư, đại diện công ty con, công ty liên kết biểu quyết tăng tỷ lệ chia cổ tức hàng năm, tránh tình trạng hoạt động sản xuất tăng trưởng nhưng chia cổ tức thấp hơn năm trước. Cơ quan này cũng nêu rõ, tổng công ty cần đánh giá lại các khoản đầu tư và có phương án xử lý đối với các khoản không mang lại hiệu quả.
Theo Bộ Tài chính, tổng doanh thu năm 2019 của Vicem đạt 1.393 tỷ đồng, chỉ bằng 82% so với năm 2018. Về hiệu quả đầu tư tài chính dài hạn, báo cáo chỉ ra tổng giá trị đầu tư là 13.643 tỷ đồng, tuy nhiên cổ tức và lợi nhuận được chia là 971 tỷ đồng. Cơ quan này cũng cho biết, tỷ suất cổ tức, lợi nhuận được chia trên tổng giá trị đầu tư chỉ vào khoảng 7,1%, giảm 2,7% so với năm 2018.
Nguyên nhân sụt giảm chủ yếu do việc giảm cổ tức được chia của Công ty cổ phần xi măng Hà Tiên 1, Công ty Siam City, Công ty xi măng Nghi Sơn, Công ty xi măng Chinfon... mỗi công ty giảm 32 - 150 tỷ đồng.
Quang cảnh công ty cổ phần xi măng Hà Tiên 1
Vốn chủ sở hữu của công ty mẹ Vicem là 15.224 tỷ đồng, cao hơn vốn điều lệ 3.266 tỷ, chủ yếu được đầu tư vào công ty con, công ty liên doanh, liên kết.
Tuy nhiên cổ tức và lợi nhuận công ty mẹ được chia chỉ bằng 72,4% so với năm 2018. Trong đó, Công ty cổ phần xi măng Hà Tiên 1 chia cổ tức chỉ bằng 80%, một số công ty liên kết cũng chia cổ tức bình quân chưa bằng 50% so với 2018.
Liên quan đến nợ vay tại các công ty con là vấn đề nhức nhối tại Vicem trong những năm qua, Bộ Tài chính cũng yêu cầu Vicem kiểm soát, thu hồi. Tính đến cuối năm 2019, công ty mẹ có số dư nợ phải thu là 2.242 tỷ đồng; trong đó công ty xi măng Tam Điệp vay 700 tỷ đồng, công ty cổ phần xi măng Hạ Long vay 100 tỷ đồng và sông Thao vay 288 tỷ đồng, do các công ty này có số lỗ lũy kế lớn, tình hình tài chính khó khăn nên các khoản cho vay khó có khả năng thu hồi hoặc thu hồi chậm.
Tuy nhiên, hầu hết kết quả hoạt động kinh doanh cả công ty con, công ty liên doanh, liên kết xi măng của Vicem đều có lãi và tăng trưởng, chỉ một vài đơn vị như công ty cổ phần xi măng Hạ Long và công ty xi măng sông Thao, công ty xi măng Tam Điệp do lỗ lũy kế lớn nên mất khả năng thanh toán. Tất cả hoạt động sản xuất kinh danh phụ thuộc hoàn toàn vào vốn vay, chiếm dụng, hỗ trợ từ công ty mẹ là Vicem nên các công ty này thuộc diện phải thực hiện giám sát tài chính đặc biệt.
Dẫn chứng những số liệu này, Bộ Tài chính yêu cầu Vicem phân tích nguyên nhân và xây dựng phương án khắc phục đối với các công ty này để những đơn vị này trả được nợ vay.
Với Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính đề nghị kiểm tra, giám sát Vicem trong việc quản lý và sử dụng vốn đầu tư ra ngoài doanh nghiệp đảm bảo hiệu quả đầu tư, rà soát việc trích lập dự phòng giảm giá đầu tư.
Ngoài ra, cơ quan này cũng đề nghị Bộ Xây dựng khẩn trương phê duyệt lại phương án sắp xếp, xử lý cơ sở nhà đất của Vicem và cổ phần hóa công ty mẹ - Vicem theo đúng kế hoạch. Đồng thời, Bộ cần báo cáo Thủ tướng về việc xử lý chênh lệch giữa vốn chủ sở hữu và vốn điều lệ tại thời điểm ngày 31/12/2019 trong trường hợp kế hoạch cổ phần hóa Vicem có sự thay đổi.