(Ảnh minh họa).
“Tóc bạc” gây án
Tại Hàn Quốc hiện nay, những băng nhóm tội phạm tuổi teen nhiều khi không phải là mối đe dọa lớn nhất mà những người già tóc đã bạc trắng mới đang ngày càng trở thành đối tượng cần phải chú ý tới.
Theo các số liệu thống kê chính thức, trong vòng 5 năm qua, số lượng người từ 65 tuổi trở lên ở Hàn Quốc phạm tội đã tăng một cách đột biến và đạt mức tăng kỷ lục lên đến 45%. Người già ở Hàn Quốc không chỉ phạm những tội nhẹ mà còn phạm phải nhiều tội ác nghiêm trọng như giết người, phá hoại, hiếp dâm và trộm cắp. Thống kê cho thấy số vụ phạm 4 loại tội nặng này ở Hàn Quốc đã tăng đến 70% trong vòng 5 năm qua, từ khoảng 1.000 vụ được ghi nhận ở năm 2013 lên thành hơn 1.800 vụ ở năm 2017.
Hồi tháng 11 vừa qua, một người đàn ông ngoài 70 tuổi đã bị bắt vì cáo buộc hành hung một người đưa thư vì cho rằng người này chậm phát thư. Song, khi cảnh sát có mặt tại hiện trường, họ phát hiện ra rằng thực chất người đàn ông già đã quên mất việc ông ta đã nhận bưu phẩm từ trước đó 2 ngày!
Trước đó, hồi tháng 8 vừa qua, một người già khác cũng đã bị bắt vì cáo buộc giết chết hai công chức và làm bị thương một người hàng xóm vì tranh cãi trong vấn đề sử dụng nước. Còn trong tháng 4, một phụ nữ 69 tuổi đã bị bắt giữ vì đã đổ thuốc trừ sâu vào nồi cá hầm được chuẩn bị để cho một bữa tiệc của làng.
Theo thống kê, hiện nay, hơn 14% dân số Hàn Quốc đang ở độ tuổi từ 65 trở lên, khiến nước này đã chính thức trở thành một xã hội có dân số già theo phân loại của Liên hợp quốc. Tuy nhiên, trong khi tuổi thọ của người dân ngày càng được nâng lên thì nhiều người trong số đó không có đủ điều kiện tài chính để tự trang trải cho bản thân khi tuổi tác đã cao.
Các số liệu thống kê cho thấy khoảng 60% người già Hàn Quốc không có lương hưu bởi Hàn Quốc mới chính thức áp dụng hệ thống lương hưu từ năm 1988 và phải đến cuối những năm 1990, nước này mới bắt buộc người lao động tham gia đóng bảo hiểm xã hội. Hàn Quốc hiện là nước có tỉ lệ người nghèo cao nhất trong 34 nước thành viên OECD.
Năm 2017, một nửa số người già tại Hàn Quốc đang sống trong cảnh nghèo đói. Tỉ lệ nghèo ở người già sống một mình ở nước này thậm chí lên đến 74%. “Việc không có việc làm để có cảm giác còn có thể đóng góp được cho xã hội khiến nhiều người có suy nghĩ bị tách rời khỏi xã hội. Điều này có thể dẫn tới việc nhiều người có cảm giác thù ghét người khác, trầm cảm và có các hành vi chống đối xã hội”, ông Cho Youn-oh - một giáo sư và là nhà tội phạm học tại trường đại học Dongguk ở Seoul - nhận định.
Theo các nhà nghiên cứu, sự cô lập và cảm giác không còn gì để mất có thể khiến nhiều người già mất kiểm soát và hành động một cách thiếu thận trọng. Các nghiên cứu cũng đã chứng minh những người có nhiều mối quan hệ gắn kết với xã hội hơn thông qua gia đình và việc làm thường có xu hướng có thể tự kiểm soát mình nhiều hơn và điều đó có thể ngăn họ phạm tội.
Đáng chú ý nhất là việc những vụ hãm hiếp và tấn công tình dục là những tội danh có sự gia tăng nhanh nhất số người già phạm tội. Một số chuyên gia cho rằng, hầu hết những người già phạm tội “một cách bốc đồng”, đồng nghĩa với việc những vụ phạm tội ở người già có thể được giảm thiểu nếu Chính phủ có các biện pháp thích đáng.
Ngoài ra, điều kiện về thể chất tốt hơn cũng là một lý do dẫn đến việc số vụ phạm tội tình dục ở người già gia tăng. Bệnh tật và sự cô đơn cũng là những lý do có thể dẫn tới việc người già nghĩ quẩn.
Những tù nhân lớn tuổi
Làn sóng phạm tội ở người già tại Hàn Quốc đang khiến hệ thống các nhà tù ở nước này gặp khó khăn trong việc đối phó với tình hình. Những tù nhân già có thể mang tới rất nhiều các vấn đề về sức khỏe, trong đó có việc mất trí nhớ, bệnh ung thư và các vấn đề về thận. Nhóm đối tượng tù nhân này cũng thường phải giam giữ riêng với các nhóm tù nhân khác.
“Không chỉ có thể chất yếu ớt hơn những tù nhân trẻ tuổi mà khi nhốt những người già cùng với những người trẻ, nguy cơ xảy ra các ẩu đả cao hơn do khoảng cách thế hệ và những khác biệt về văn hóa”, ông Lee Yun-hwi - Phó giám đốc Trung tâm cải tạo Nambu ở Seoul - nói.
Tại những cơ sở như vậy, các vật dụng như xe lăn, cân và thiết bị đo huyết áp là những thứ không thể thiếu tại khu sinh hoạt chung. Một buổi sáng điển hình tại Khu nhà giam số 2 – nơi giam giữ những tù nhân già ở Trung tâm cải tạo Nambu, bắt đầu vào lúc 9h00 sáng với tiếng nhạc rộn rã từ loa phóng thanh.
Khoảng 30 tù nhân già mặc bộ đồng phục màu xanh và đi giày màu trắng rộn ràng đi tới khu tập aerobics. Trong tiếng nhạc vui tươi, những tù nhân được cho thực hiện các bài tập đơn giản như di chuyển qua từng bên, uốn cong người hay đá chân… Những hành động của họ diễn ra một cách chậm rãi, với nhiều người có thể là buồn tẻ.
| 
|
| (Ảnh minh họa). |
Nhưng, với nhiều tù nhân vốn hầu như cả ngày chỉ quanh quẩn trong phòng giam chật hẹp thì đó lại là một phần quan trọng trong ngày. “Việc tập luyện như vậy rất rất hữu ích cho việc ngăn ngừa chứng mất trí nhớ. Tôi nghĩ rằng việc tập luyện như vậy cũng giúp cho âm trạng tốt hơn”, ông Park, một tù nhân 71 tuổi, cho biết.
“Lão tù nhân” này đã thi hành án ở Nambu được 2 năm. Theo ông, sự gia tăng nhanh làn sóng phạm tội ở người già là kết quả của việc thiếu việc làm và hỗ trợ cho những người già cả. “Tỷ lệ tội phạm gia tăng là do người người già không có tiền”, ông nói. Một tù nhân khác 70 tuổi họ Noh thì ước xã hội có thể chăm sóc tốt hơn cho những người già.
Chào đời vào cuối thập niên 40 của thế kỷ trước, khi Hàn Quốc đang trong cảnh hỗn loạn và bất ổn sau khi được giải phóng khỏi Nhật Bản. Hàn Quốc sau đó lại xảy ra chiến tranh, khiến hàng triệu gia đình bị chia cắt và hàng trăm người trở thành trẻ mồ côi. Theo ông Noh, thế hệ của ông đã trải qua những giai đoạn khó khăn nhất trong lịch sử Hàn Quốc. Đến khi về già, họ trở thành những người không có tiền tiết kiệm, cũng không nhận được sự hỗ trợ cần thiết của xã hội.
Gian nan tái hòa nhập
Việc tái hòa nhập xã hội cũng là một thách thức lớn đặt ra lớn đối với nhiều tù nhân già. Thống kê của giới chức Hàn Quốc cho biết, khoảng 30% người già từng bị buộc tội ở nước này đã tái phạm tội sau khi được thả ra. Tỷ lệ này cao hơn tỷ lệ tái phạm tội chung trên cả nước là khoảng 20%. Nhà tội phạm học học Cho Youn-oh cho rằng mạng lưới hỗ trợ xã hội có thể tạo ra những khác biệt nhằm ngăn chặn tình trạng người già phạm tội trong tương lai.
Với việc Hàn Quốc cũng đang trên đà gia nhập nhóm các nước có dân số siêu già cùng với Nhật Bản sớm nhất là vào năm 2025 tới, ông Cho cho rằng cần phải hiểu rõ tình hình khó khăn mà nhiều người già đối mặt để có những sự những chính sách và dịch vụ vụ tiếp cận nhiều hơn tới người già.
Còn theo ông Noh, ở thời điểm hiện nay, một trong những nơi an toàn nhất với nhiều tù nhân già có thể chính là nhà tù. Bởi theo ông, nhiều người trong số những tù nhân già đang bị giam giữ đó không có nơi nào để đi khi được thả ra.
“Những tù nhân đã thụ án 10 đến 15 năm trong tù sợ bị thả ra vì họ chẳng có nơi nào để đi. Họ thậm chí còn chẳng có chỗ để ngả lưng, không có tiền cần mua thực phẩm”, ông cho hay. Tù nhân này tự nhận ông có vẫn còn may mắn vì có vợ và con ở bên ngoài thi thoảng hỗ trợ động viên.