Bà Nguyễn Thị Tuyết Minh – Chủ tịch Hội đồng Doanh nhân nữ Việt Nam chia sẻ với DN & PL nhân ngày Phụ nữ Việt Nam (20/10).
Bà Nguyễn Thị Tuyết Minh – Chủ tịch Hội đồng Doanh nhân nữ Việt Nam
Thưa bà, bà đánh giá thế nào về vai trò và tầm quan trọng của doanh nhân nữ trong việc phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam thời đại công nghệ 4.0?
Trong những năm vừa qua, với chính sách đổi mới của Nhà nước và sự chỉ đạo, hành động quyết liệt của Chính phủ, tiếng nói và vai trò của doanh nhân nữ ngày càng được nâng cao. Hiện nay, đội ngũ doanh nhân nữ đang ngày càng phát triển cả về số lượng và chất lượng, đã có những đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Các doanh nghiệp (DN) do phụ nữ làm chủ đóng vai trò quan trọng trong tạo việc làm và thu nhập cho người lao động, đặc biệt là lao động nữ, giảm đói nghèo, giảm bất bình đẳng và đóng góp tích cực cho ngân sách Nhà nước. Doanh nhân nữ cũng luôn đi đầu trong những hoạt động từ thiện xã hội, góp phần tăng vị thế của phụ nữ. Sự tham gia của phụ nữ vào hoạt động kinh tế còn thúc đẩy thực hiện “mục tiêu phát triển bền vững”.
Đặc biệt, thế hệ doanh nhân nữ trẻ được đào tạo bài bản, sáng tạo và năng động, chắc chắn sẽ là đội ngũ tiên phong dẫn dắt thị trường trong nước, đưa Việt Nam hội nhập hơn với thế giới và cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 là “cuộc cách mạng của phụ nữ”.
Theo nhiều khảo sát hiện nay thì hiệu quả hoạt động kinh doanh của các DN do nữ quản lý thường thấp hơn nam giới và quy mô DN càng lớn, tỷ lệ nữ làm chủ càng giảm. Vậy theo bà, điều gì đang cản trở hoạt động kinh doanh của nữ giới?
Trong khi nam giới có xu hướng khởi nghiệp với mục tiêu phát triển DN lớn nhất có thể thì phụ nữ bắt đầu công việc kinh doanh chủ yếu để mưu sinh và vì nhu cầu thiết yếu. Bên cạnh đó, trong quá trình vận hành DN, phụ nữ còn gặp nhiều khó khăn trong việc: Tiếp cận thông tin; Tiếp cận các nguồn lực; Thiếu cơ hội tham gia các chương trình đào tạo nâng cao năng lực; Các rào cản trong cân bằng giữa công việc kinh doanh và gia đình; Tiếp cận, liên kết mạng lưới; Sự nhìn nhận và đánh giá của xã hội…
Điều đó cho thấy có khá nhiều thách thức khi phụ nữ khởi nghiệp và điều hành DN. Thậm chí khi phụ nữ kêu gọi vốn đầu tư hoặc liên doanh, liên kết làm ăn thì các nhà đầu tư, các đối tác vẫn còn dè dặt khi ra quyết định bởi vì họ là phụ nữ. Đó là “bức trần vô hình” trong việc phát huy trí tuệ, tâm lực để doanh nhân nữ cống hiến và phát triển.
Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2011 - 2020 đề ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2020 có tỷ lệ nữ làm chủ DN đạt từ 35% trở lên, tương đương 350.000 DN do nữ làm chủ. Bà đánh giá thế nào về tình hình hiện tại của chiến lược này khi chưa đầy 2 năm nữa sẽ kết thúc thời hạn đề ra?
Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2011 - 2020 đã đề ra mục tiêu phấn đấu có tỷ lệ nữ làm chủ DN đạt 30% vào năm 2015 và từ 35% trở lên vào năm 2020. Nhưng đến năm 2015 chúng ta đã không đạt được tỷ lệ này. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn tới kết quả này: Nguyên nhân khách quan có, chủ quan có, do cách tính toán có và thậm chí do cách định nghĩa về doanh nhân nữ...cũng làm cho việc xác định tỷ lệ này thay đổi.
Tính đến tháng 12/2017, Việt Nam đã có khoảng 100.000 DN do nữ làm chủ, chiếm gần 25% tổng số DN đang hoạt động. Trong Báo cáo “Chỉ số phát triển doanh nhân nữ” của Mastercard công bố tháng 5/2018 (MIWE 2018) tại 54 quốc gia và khu vực thì tỷ lệ nữ doanh nhân tại Việt Nam hiện chiếm 31,3%, xếp thứ 6 trong số các quốc gia có tỷ lệ nữ doanh nhân cao nhất.
Theo kết quả nghiên cứu do Development Economics và YouGov thực hiện trong năm 2017 với 2.000 mẫu khảo sát trực tuyến dành cho người trưởng thành thì có tới 4 trong số 5 phụ nữ ở Việt Nam muốn thành lập DN cho riêng mình, tuy nhiên họ lại gặp rất nhiều rào cản. Như vậy tiềm năng khởi nghiệp và phát triển DN của phụ nữ Việt Nam là khá cao trong khu vực và quốc tế. Rất cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và người dân, đặc biệt là phụ nữ thì chúng ta có thể biến tiềm năng thành hiện thực.
Hội đồng Doanh nhân Nữ Việt Nam (DNNVN) đã có hành động cụ thể gì để đồng hành cùng Chính phủ hướng tới mục tiêu này, thưa bà?
Để góp phần cùng nỗ lực chung này, hiện nay, Hội đồng DNNVN đang triển khai các hoạt động sau:
Về vận động chính sách:
Trong năm 2017, Hội đồng DNNVN đã phối hợp tổ chức xây dựng khuyến nghị chính sách về lồng ghép bình đẳng giới trong Dự thảo Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV). Tháng 6/2017, Quốc Hội đã thông qua Luật Hỗ trợ DNNVV, đã đưa 2 điều quan trọng liên quan đến DN do nữ làm chủ được quy định trong Luật, đó là có khái niệm về DNNVV do nữ làm chủ và điểm ưu tiên hỗ trợ DNNVV do nữ làm chủ. Hiện nay, trong lộ trình xây dựng và sửa đổi luật của Quốc hội, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tiếp tục chỉ đạo Hội đồng DNNVN triển khai các hoạt động khuyến nghị chính sách cho các dự thảo luật liên quan.
Xây dựng và phát triển mạng lưới hỗ trợ khởi nghiệp cho phụ nữ:
Hội đồng DNNVN phối hợp với các chi nhánh, văn phòng đại diện của VCCI triển khai hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp cho phụ nữ địa phương; Tham gia, giới thiệu các doanh nhân nữ và phụ nữ khởi nghiệp tham gia Mạng lưới cố vấn của Quỹ Cherie Blair vì phụ nữ do Phu nhân Cựu Thủ tướng Anh Tony Blair sáng lập; Thành lập Mạng lưới cố vấn khởi nghiệp và Câu lạc bộ giảng viên để hỗ trợ các DN do nữ làm chủ; Tham gia các hoạt động trong khu vực nhằm kết nối mạng lưới DNNVV với khu vực và quốc tế, trong đó có các hoạt động của Mạng Doanh nhân nữ ASEAN (AWEN).
Xây dựng, quảng bá thương hiệu, tôn vinh DN, doanh nhân nữ:
Với tư cách là nhà sáng lập và đầu mối triển khai các hoạt động của Mạng Doanh nhân nữ ASEAN (AWEN) tại Việt Nam, hàng năm Hội đồng DNNVN giới thiệu và hỗ trợ doanh nhân nữ Việt Nam tham gia các chương trình kết nối giao thương, hội nghị về khởi nghiệp, xây dựng thương hiệu chung ASEAN và tham gia chương trình vinh danh “Doanh nhân nữ ASEAN tiêu biểu”.
Hội đồng DNNVN cũng được VCCI giao nhiệm vụ phối hợp để tổ chức bình xét danh hiệu “Nữ doanh nhân Việt Nam tiêu biểu” – Cúp Bông Hồng Vàng để tôn vinh các doanh nhân nữ đã có những đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế xã hội cũng như xây dựng hình ảnh truyền cảm hứng cho thế hệ doanh nhân nữ tương lai.
Chương trình xúc tiến thương mại, đầu tư, nâng cao năng lực và hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp:
Hàng năm, Hội đồng DNNVN tổ chức các đoàn DN đi xúc tiến thương mại tại các thị trường tiềm năng; Tổ chức các khóa tập huấn nâng cao năng lực, kiến thức, đặc biệt là những kiến thức về công nghệ số, kinh doanh thương mại trực tuyến; Hỗ trợ các doanh nhân nữ tiếp cận thông tin từ những nguồn chính thống, tiếp cận nguồn vốn và thị trường, mạng lưới.
Đặc biệt, Hội đồng DNNVN đã phối hợp với Công ty Cổ phần Nước giải khát Coca-Cola, trong việc thành lập và vận hành các Trung tâm hỗ trợ cộng đồng (Eko Center) nhằm hỗ trợ kinh tế cho phụ nữ nghèo cũng như hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp và phát triển DN.
Tuy vậy, những nỗ lực của Hội đồng DNNVN còn rất nhỏ bé so với nhu cầu từ cộng đồng phụ nữ nói chung và doanh nhân nữ nói riêng. Vì vậy, để đạt được mục tiêu này, cần có sự đột phá trong đổi mới chính sách và hỗ trợ từ nhiều phía, đặc biệt là những chính sách, chương trình hỗ trợ cụ thể hơn và dễ tiếp cận hơn cho doanh nhân nữ, DN do nữ làm chủ.
Bà có đề xuất, mong muốn Chính phủ và hệ thống luật pháp Việt Nam hỗ trợ thêm những vấn đề gì để giúp đội ngũ nữ doanh nhân Việt Nam ngày càng phát triển bền vững?
Thứ nhất, Chính phủ cần xây dựng hành lang pháp lý tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch, vừa đảm bảo cho DN nói chung và DN do phụ nữ nói riêng phát triển, vừa đảm bảo sự quản lý của Nhà nước. Thúc đẩy mạnh mẽ việc xây dựng Chính phủ điện tử, quốc gia số, nền kinh tế số ở Việt Nam tạo nên sự minh bạch và bình đẳng cho phụ nữ tham gia vào các hoạt động của nền kinh tế.
Thứ hai, cần có những chính sách, giải pháp thiết thực và cụ thể, tập trung tháo gỡ các khó khăn, rào cản đặc biệt là các khó khăn mang đặc thù giới tính, tạo thuận lợi thúc đẩy sự phát triển của DN do phụ nữ làm chủ. Các chính sách, giải pháp này cũng cần có những quy định rõ ràng về tiêu chí hỗ trợ và đơn giản hóa các thủ tục, quy trình để doanh nhân nữ có thể tiếp cận và được hưởng từ các chính sách hỗ trợ đó.
Thứ ba, tăng cường vai trò của VCCI và các tổ chức Hiệp hội trong đối thoại chính sách; Triển khai các chương trình đào tạo và hoạt động xúc tiến thương mại của Chính phủ nhằm hỗ trợ cộng đồng DN nói chung và DN do phụ nữ làm chủ nói riêng.
Để các nữ doanh nhân không chỉ chứng tỏ bản lĩnh trên thương trường trong nước mà còn có thể bay cao, bay xa và vươn tầm thế giới thì họ phải trang bị cho mình những gì, thưa bà?
Doanh nhân nữ cần chủ động, tự tin, vượt qua nỗi sợ hãi của chính mình để có những giải pháp đối phó với những thách thức mới của cuộc Cách mạng 4.0. Doanh nhân nữ cũng cần dành thời gian tìm hiểu, tham gia các mạng lưới kết nối kinh doanh, học tập kinh nghiệm từ các DN khác, có định hướng, chiến lược kinh doanh phù hợp và hệ thống quản trị chuyên nghiệp, nâng cao năng lực cạnh tranh, chất lượng sản phẩm và chú trọng xây dựng thương hiệu để từng bước thành công, vươn ra thị trường khu vực và quốc tế.
Đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa với tác động mạnh mẽ của cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 và các khái niệm “kinh tế số”, “kinh tế chia sẻ”, “kinh doanh trực tuyến” thì các chị em doanh nhân cần trang bị thêm kỹ năng, kiến thức mới, nâng cao trình độ ngoại ngữ, tin học để có thể ứng dụng những công cụ, tài nguyên số để phát triển DN của mình, bắt kịp xu thế thời đại.
Xin cám ơn bà đã chia sẻ!
Kết quả nghiên cứu do Development Economics và YouGov thực hiện có tới 4 trong số 5 phụ nữ ở Việt Nam muốn thành lập DN cho riêng mình. Chỉ cần một nửa trong số họ tìm được cơ hội để bắt đầu kinh doanh sẽ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo ra 1,1 triệu DN mới và 3,9 triệu việc làm đến cuối năm 2021.